Thesis
Turkish
ID: <
ftmarmarauniv:oai:openaccess.marmara.edu.tr:11424/205019>
Abstract
Sözlü kültürün en önemli taşıyıcıları olan atasözleri ve deyimler, kendilerini meydana getirenmilletlerin dilsel kodlarını, kültürlerini, yaşayış tarzlarını, örf ve ananelerini en iyi şekildeyansıtan dilsel unsurlardır. Atasözleri, hayatta karşılaşılan pek çok konu üzerine ataların,tecrübe süzgecinden geçirilmiş bilgi birikimini, kısa ve öz olarak yol göstermesi niyetiylenesillerce aktardığı kalıplaşmış ifadelerdir. Deyimler ise genellikle gerçek anlamının dışında,mecazi bir anlatımla dikkati çeken kalıplaşmış yapılardır. Bu teze konu olan atasözü vedeyimlerin bulunduğu iki defterin derleyicisi L. Warner, 1619-1665 yılları arasında yaşamışAlman asıllı Hollandalı bir oryantalist ve yazma eser koleksiyoneridir. 1644 yılında İstanbul’agelip 1665 yılına kadar İstanbul’da yaşamış, birçok yazma eser toplamıştır. 1665 yılındaİstanbul’da vefat ettikten sonra vasiyeti üzerine bütün koleksiyonu Leiden Üniversitesi’nenakledilmiştir. Leiden Üniversitesi’nde Cod.Or. 1119 ve Cod.Or. 383 numaralarla kayıtlıLevinus Warner’a ait iki ayrı defterde bulunan Türkçe atasözleri ve deyimler bu tezin özünüoluşturmaktadır. Bu defterlerin içerisinde atasözleri ve deyimlerin yanında kalıp sözler, beyitlerve atasözleri ve deyimlere kaynaklık oluşturan Arapça, Farsça ibarelerle bazı ayet ve hadislerde yer almaktadır. Bu tezde defterlerdeki atasözleri ve deyimler Latin harflerine aktarıldıktansonra Türk Dil Kurumu’nun Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü ile Ömer Asım Aksoy’unAtasözleri ve Deyimler Sözlüğü’nden hareketle derlemede yer alan atasözleri ve deyimlerinTürkiye Türkçesindeki karşılıkları tespit edilmiştir. Bunların dışında kalanlar ise TürkiyeTürkçesine aktarılmamıştır. Fakat atasözü, deyim, kalıp söz gibi dil birliklerinden hangisine aitoldukları literatür tanımları esas alınarak tespit edilip karşılarına yazılmıştır. Ayrıca çalışmadadefterlerde yer alan unsurların kısa bir dil incelemesi yapılmıştır.Proverbs and idioms, which are the most important carriers of oral culture, are linguisticelements that best reflect the linguistic codes, ...