W artykule podjęto problem niespójności systemów instytucjonalnych postkomunistycznych krajów Europy Środkowej i Wschodniej (EŚiW) należących obecnie do Unii Europejskiej. Zakłada się, że istotnym elementem sprawności instytucji jest nie tylko ich jakość, ale również wewnętrzna spójność rozumiana jako dopasowanie formalnych elementów układu instytucjonalnego do ukształtowanych kulturowo instytucji nieformalnych. Wśród wielu aspektów niespójności instytucjonalnej te o podłożu i charakterze kulturowym jawią się jako niezwykle istotne. Niesprawne instytucje w krajach postkomunistycznych umożliwiają społeczeństwu utrwalanie postaw związanych z łamaniem podstawowych zasad funkcjonowania gospodarki rynkowej czy demokratyzacji życia społecznego. W związku z tym w artykule dokonano porównania krajów EŚiW pod kątem wybranych przejawów niespójności systemów instytucjonalnych, mających swe podłoże w kulturowo zakorzenionych postawach i wartościach społeczeństw tych państw. Tym samym – pośrednio – autorka wskazuje na istotną rolę instytucji nieformalnych w tworzeniu spójnych systemów instytucjonalnych gospodarek krajów EŚiW.